Kiedy warto pomyśleć o odroczeniu szczepienia dziecka

Szczepienia są w dzisiejszych czasach dość kontrowersyjnym tematem, ponieważ wiele się słyszy o tym, że nie są one bezpieczne. Przez to wielu rodziców zastanawia się, czy szczepić dziecko. Informacje o niebezpieczeństwie związanym ze szczepieniami wypływają przeważnie od osób, które z badaniami naukowymi i medycyną nie mają nic wspólnego. Istnieją pacjenci, w których przypadku należy utworzyć indywidualny kalendarz szczepień. Jest to jednak mniejszość, więc nie oznacza to, że szczepienia nie są bezpieczne. Nie wszyscy rodzice powinni więc zastanawiać się nad odroczeniem szczepienia. Zobacz, w których przypadkach należy jednak o tym pomyśleć.

1. Odroczenie szczepień a genetyka
2. Odroczenie szczepień a pierwotne niedobory odporności
3. Odroczenie szczepień a choroby metaboliczne
4. Odroczenie szczepień- badania przed podjęciem decyzji

Odroczenie szczepień a genetyka

Odroczenie szczepień jest często spowodowane borykaniem się z chorobą wrodzoną. Są to choroby, z którymi już się rodzimy. Powodują je nieprawidłowości w naszych genach (mutacje). Często nie dają one żadnych objawów, przez co dziecko po urodzeniu nie wydaje się być chore- rozwija się prawidłowo, a budowa jego ciała nie odbiega od normy. Nie oznacza to niestety, że dziecko na pewno jest zdrowe. Choroby wrodzone często dają pierwsze objawy po kilku tygodniach, miesiącach, latach, a nawet dopiero w dorosłym życiu. Nawet jeśli pojawią się jakieś symptomy, to nie będą one zbyt charakterystyczne, co powoduje często przeoczenie ich lub błędne zdiagnozowanie. Na początku objawy są tak błahe, że mogą wskazywać na wiele schorzeń Są to np.:

• biegunka
• ból brzucha
• problemy skórne np. alergie czy wysypki
• grymaszenie przy jedzeniu
• problemy z napięciem mięśniowym

Odroczenie szczepień a pierwotne niedobory odporności

Pierwotne niedobory odporności (PNO) to grupa schorzeń, które są wywołane przez czynniki genetyczne. Grupa ta jest brana pod uwagę w kwalifikacji do szczepień profilaktycznych. Pierwotne niedobory odporności to około 300 chorób, które są bardzo różnorodne- inaczej się objawiają i mają różne stopnie nasilenia. Przykłady chorób, które należą do tej grupy to:

• SCID
• zespół Wiskotta i Aldricha
• zespół limfoproliferacyjny
• rodzinny zespół przebiegający z limfohistiocytozą hemafagocytarną.

Skutkiem tych chorób są błędy w działaniu układu immunologiczego (odpornościowego), co z kolei skutkuje częstymi, nawracającymi infekcjami, które wraz z wiekiem mają coraz cięższy przebieg – dziecko ciągle choruje. Istnieją przypadki, w których pierwotne niedobory odporności zdiagnozowano zaraz po porodzie, ale w innych przypadkach były diagnozowane w pierwszych dniach, miesiącach czy latach dziecka. Najczęściej na początku objawiają się poprzez częste, nawracające infekcje różnych narządów np. zatok, płuc, oskrzeli, nieprawidłowe działanie układu pokarmowego, różnego typu problemy skórne oraz choroby autoimmunizacyjne np. chorobę Hashimoto czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Jeśli pacjent cierpi na chorobę z grupy pierwotnych niedoborów odporności, to nie może przyjąć niektórych rodzajów żywych szczepionek. Bezwzględnie nie może przyjąć szczepionki przeciwko gruźlicy (BCG), odrze, śwince, różyczce (szczepionka MMR) oraz ospie wietrznej. Jeśli pacjent z pierwotnym niedoborem odporności przyjmie jedną z tych szczepionek, to najprawdopodobniej zarazi się wirusem, który się w szczepionce znajduje. Wymienione przeciwwskazania zostały potwierdzone przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Jeśli pierwotne niedobory odporności zostaną zdiagnozowane w dzieciństwie, to należy pacjenta zaszczepić preparatem inaktywowanym.

Odroczenie szczepień a choroby metaboliczne

Choroby metaboliczne powodują, że metabolizm nie może funkcjonować prawidłowo. Osoby chore nie mają enzymów, które prawidłowo działają, co w konsekwencji uniemożliwia organizmowi prawidłowe przetwarzanie produktów spożywczych. Skutkuje to odkładaniem się nieprzetworzonych produktów w tkankach i narządach, co często blokuje ich działanie. Może to nawet prowadzić do uszkodzenia mózgu i układu nerwowego. Choroby metaboliczne u dzieci to grupa 100 chorób. Należą do niej np. fenyloketonuria, homocystynuria czy kwasice. Choroby z tej grupy również mogą zacząć się objawiać w każdym momencie życia. Podstawą ich skutecznego leczenia jest dieta, która eliminuje konkretny produkt lub go suplementuje (jest to zależne od tego, z jaką chorobą mamy do czynienia). Grupę chorób metabolicznych bierze się pod uwagę przy kwalifikacji dziecka do szczepienia.

U pacjentów z diagnozą choroby metabolicznej istnieje ryzyko pojawienia się stanu dekompensacji metabolicznej. Oznacza to, że nagle zaczyna gromadzić się substancja, która dla pacjenta jest niebezpieczna. Może to skutkować drgawkami, śpiączką, a nawet śmiercią. Stan ten zagraża prawidłowemu rozwojowi dziecka. Czynnikiem, który może go wywołać, jest szczepienie. Powinno ono więc zostać odroczone do momentu, w którym dziecko osiągnie stan wyrównania metabolicznego (musi to zostać stwierdzone przez lekarza). Bardzo ważne jest, aby odpowiednio przygotować dziecko do szczepienia i obserwować po nim.

Odroczenie szczepień- badania przed podjęciem decyzji

Szczegółowa kwalifikacja do szczepień jest niezbędna, gdy dziecko boryka się z jedną z chorób wrodzonych. Taki mały pacjent wymaga stworzenia indywidualnego kalendarza szczepień. Jeśli nie mamy pewności czy nasze dziecko cierpi na wrodzone schorzenie, to warto wykonać badania genetyczne. Dzięki nim będziemy mieli pewność, czy w genach naszego dziecka znajdują się mutacje, przez które dziecko nie mogłoby przyjąć konkretnej szczepionki. Dzięki badaniom genetycznym dziecka dowiemy się również, czy istnieje ryzyko rozwoju danej choroby w przyszłości. Pozwoli to zahamować jej rozwój.

Rodzice często decydują się na wykonanie badania WES profilaktyka, ponieważ jest to jedno z najnowocześniejszych i precyzyjnych badań i może służyć jako badanie przed szczepieniem. Sprawdza ono, jakie jest ryzyko rozwoju wielu chorób. Ich przykłady to:

• Mukowiscydoza, która występuje u jednego na 2500 dzieci. Powoduje ona poważne nieprawidłowości w działaniu układu oddechowego i pokarmowego.
• Zespół Retta, który pojawia się u jednego na 10 000 dzieci. Dziecko borykające się z nim rozwija się nieprawidłowo i ma objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu
• Zespół Ehlersa- Danhlosa- częstość jego występowania to 1 na 2500 urodzeń. Konsekwencją choroby są problemy kardiologiczne, rozciągliwość skóry oraz nieprawidłowości w produkcji kolagenu
• Choroby metaboliczne- występują u jednego na 1000 dzieci.
• Wrodzone niedobory odporności– boryka się z nimi jedno na 1200 dzieci.

W badaniu WES profilaktyka analizie poddawane są wszystkie ryzykowne mutacje, które zostały uznane za chorobotwórcze przez bazę danych ClinVar. W badaniu zostaną sprawdzone zmiany w genach w DNA jądrowym, DNA mitochondrialnym (mtDNA) oraz obecność polimorfizmów w genie MTHFR. Próbkę badawczą można pobrać na dwa sposoby- z krwi oraz z wymazu z policzka.

Jeśli z badania WES profilaktyka wyniknie, że dziecko cierpi na chorobę wrodzoną we wczesnym jej etapie, to szybko zostanie wdrożone efektywne leczenie. Pozwoli to dziecku na w miarę normalne życie. Lekarz zasugeruje wtedy także odroczenie szczepienia. W niektórych przypadkach wskazana może być nawet całkowita rezygnacja ze szczepionki.

Zobacz:

Czy padaczka jest dziedziczna?

Słaba odporność – co robić?

Badanie WES cena