Martwicze zapalenie jelit u noworodka – objawy i sposoby leczenia

Martwicze zapalenie jelit (inaczej NEC lub necrotizing enterocolitis) to choroba okresu noworodkowego, która może zagrażać życiu malucha. Jakie są objawy NEC? Na czym polega leczenie martwiczego zapalenia jelit u wcześniaków? Odpowiadamy na te pytania.

Spis treści:

1. NEC (martwicze zapalenie jelit) – co to za choroba?
2. Martwicze zapalenie jelit u noworodka – czy jest częste?
3. Martwicze zapalenie jelit u wcześniaków – czy jest niebezpieczne?
4. Martwicze zapalenie jelit – objawy
5. Martwicze zapalenie jelit – leczenie

NEC (martwicze zapalenie jelit) – co to za choroba?

NEC (martwicze zapalenie jelit) to choroba przewodu pokarmowego, występująca w okresie noworodkowym. Jej przebieg jest bardzo gwałtowny — schorzenie prowadzi do powstania w błonie śluzowej jelit zmian o charakterze martwiczych ognisk [1]. Zmiany te mogą dotyczyć zarówno jelita cienkiego, jak i grubego [2].

Etiologia martwiczego zapalenie jelit u noworodka nie została do końca wyjaśniona. Naukowcy i lekarze uważają, się, że głównymi czynnikami predysponującymi do tej przypadłości są [1] [3] [4]:

• niedojrzałość układu pokarmowego,
• nieprawidłowa kolonizacja bakteryjna przewodu pokarmowego,
• predyspozycje genetyczne,
• stosowanie przedłużonej antybiotykoterapii,
• zaburzenia motoryki i przepływu w naczyniach mikrokrążenia trzewnego.

Największy związek zaobserwowano pomiędzy rozwojem NEC i ekstremalnie niską urodzeniową masą ciała (ELBW) oraz wiekiem ciążowym poniżej 28. tygodnia [2]. Natomiast nie stwierdzono korelacji pomiędzy NEC, martwiczym zapaleniem jelit u noworodka i podawaniem indometacyny — leku stosowanego do zamknięcia przetrwałego przewodu tętniczego [2] [3].

Martwicze zapalenie jelit u noworodka – czy jest częste?

NEC jest określane także jako martwicze zapalenie jelit u wcześniaków, ponieważ choroba ta występuje niemal wyłącznie u wcześniaków [4]. Ryzyko wystąpienia NEC zwiększa się odwrotnie proporcjonalnie do wieku przedwcześnie urodzonego noworodka, schorzenie jest obserwowane u około 5% wcześniaków i odpowiada za prawie 8% wszystkich przyjęć na OIOM [5].

Martwicze zapalenie jelit u wcześniaków – czy jest niebezpieczne?

Martwicze zapalenie jelit u noworodka jest określane jako stan zagrażający życiu. Wynika to z faktu, że choroba może w ciężkich przypadkach prowadzić do perforacji (przedziurawienia jelita) [4]. Śmiertelność u dzieci z NEC (martwiczym zapaleniem jelit) wynosi 20-40% [6]. Niektóre źródła podają, że jest ona wyższa i kształtuje się na poziomie ok. 50% [5].

Martwicze zapalenie jelit – objawy

Po czym poznać martwicze zapalenie jelit? Objawy wczesne są zwykle łagodne, co rodzi liczne trudności diagnozyjne, należą do nich np.: bradykardia, częste bezdechy, letarg, niestabilność temperatury czy też zmiana poziomu glukozy we krwi [1] [4]. Stan dziecka z martwiczym zapaleniem jelit bardzo szybko się pogarsza, wkrótce mogą pojawić się dodatkowe objawy, takie jak np. [4]:

• biegunka,
• ciężki bezdech,
• krwawe stolce,
• objawy wstrząsu,
• rozdęty i tkliwy brzuch,
• wymioty.

Obraz kliniczny zależy od zaawansowania choroby.

Martwicze zapalenie jelit – leczenie

Co stosuje się na martwicze zapalenie jelit? Leczenie polega przede wszystkim na [4]:

• podawaniu antybiotyków celem powstrzymania postępu infekcji,
• podłączenia malucha do respiratora (w zależności od jego stanu zdrowia),
• umieszczeniu w żołądku malucha specjalnej rurki, mającej na celu usunięcie nadmiaru gazów,
• zaprzestaniu karmienia w sposób tradycyjny, natomiast wdrożeniu odżywiania dożylnego, pozajelitowego.
Większość dzieci z NEC nie potrzebuje operacji. Dopiero gdy stan dziecka pogarsza się mimo wdrożonej terapii lub badania obrazowe wykazały perforację jelita, konieczna jest interwencja chirurgiczna [4]. Po zakończonym leczeniu zwykle nie pojawiają się nawroty choroby.

Źródła:

1. https://znana-polozna.pl/artykuly/martwicze-zapalenie-jelit-u-noworodkow [dostęp: 21.10.2022 r.]

2. Krakos M., Krajewski P., Bernas S., Niedzielski J. Martwicze zapalenie jelit (NEC) u noworodków ze skrajnie niską wagą urodzeniową (ELBW) — doświadczenie jednego ośrodka. Chirurgia Polska 2007, 9 (2): 78-84.

3. https://forumpediatrii.pl/artykul/martwicze-zapalenie-jelit [dostęp: 21.10.2022 r.]

4. https://wczesniak.pl/nec/ [dostęp: 21.10.2022 r.]

5. Ginglen JG, Butki N. Necrotizing Enterocolitis. [Updated 2022 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513357

6. https://podyplomie.pl/wiedza/stany-nagle/533,martwicze-zapalenie-jelit [dostęp: 21.10.2022 r.]