Szkarlatyna u dzieci – jak się objawia? Na czym polega leczenie?

Szkarlatyna u dzieci i dorosłych należy do ostrych chorób zakaźnych o charakterze wysypkowym. Szczyt zachorowań przypada na porę jesienno-zimową, przy czym schorzenie to rozwija się najczęściej w okresie dzieciństwa. Jakie są objawy szkarlatyny? Na czym polega leczenie? Odpowiadamy na te pytania.

Spis treści:

1. Szkarlatyna – co to za choroba?
2. Szkarlatyna u dziecka – jak dochodzi do zarażenia?
3. Jakie są objawy szkarlatyny?
4. Czy szkarlatyna u dziecka może być niebezpieczna?
5. Na czym polega leczenie szkarlatyny u dzieci?

Szkarlatyna – co to za choroba?

Szkarlatyna (inaczej płonica) to choroba zakaźna o ostrym przebiegu, częsta u dzieci w wieku przedszkolnym. Za rozwój szkarlatyny u dziecka odpowiedzialne są bakterie — paciorkowce β-hemolizujące z grupy A z gatunku Streptococcus pyogenes [1].

Szkarlatyna u dziecka – jak dochodzi do zarażenia?

Bakterie wywołujące szkarlatynę u dzieci są przenoszone przede wszystkim drogą kropelkową [2]. Na uwadze trzeba jednak mieć, że szkarlatyną można się zarazić także poprzez kontakt z przedmiotami, których dotykała osoba chora na szkarlatynę lub anginę paciorkowcową oraz przez kontakt z bezobjawowym nosicielem paciorkowców z grupy A [2].

Jakie są objawy szkarlatyny?

Po czym poznać szkarlatynę? Objawy tej choroby pojawiają się nagle — zwiastują ją [1] [2]:

• ból głowy,
• gorączka,
• nudności i wymioty,
• silny ból gardła (nasilający się podczas przełykania).

Charakterystycznym objawem szkarlatyny jest zapalenie gardła i migdałków podniebiennych na tyle silne, że można zauważyć płonący, żywoczerwony kolor błon śluzowych — stąd też nazwa choroby [3] [4]. Dodatkowo w przebiegu tego schorzenia mogą wystąpić: tzw. malinowy język, biały nalot na języku, powiększone, bolesne węzły chłonne oraz wybroczyny na podniebieniu [3] [4].

Jakie jeszcze symptomy daje szkarlatyna? Wysypka to także bardzo charakterystyczny objaw, który pojawia się w drugiej dobie po zachorowaniu. Na skórze twarzy, w obrębie pachwin i na pośladkach mogą się wtedy pojawić drobne, czerwone plamki, jakby po kontakcie z papierem ściernym [3] [4].

Wysypka blednie po naciśnięciu, z czasem wypryski pojawiają się na całym ciele, a nawet zlewają ze sobą, dochodzi również do złuszczania [3] [4].

Czy szkarlatyna u dziecka może być niebezpieczna?

Szkarlatyna u dziecka może być niebezpiecznym schorzeniem, ponieważ choroba ta może przerodzić się w tzw. gorączkę reumatyczną. To choroba autoimmunologiczna, która powoduje, że układ immunologiczny atakuje własne tkanki, powodując stan zapalny. Gorączka reumatyczna będąca powikłaniem nieleczonej szkarlatyny może obejmować stawy, naczynia krwionośne, a nawet serce [5]. Inne możliwe powikłania nieleczonej szkarlatyny u dzieci to [1]:

• ostre kłębuszkowe zapalenie nerek,
• ropień okołogardłowy,
• ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego albo zatok przynosowych,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie płuc.

Objawy szkarlatyny u osób dorosłych mają zazwyczaj bardziej ostry przebieg niż w przypadku dzieci. W skrajnych przypadkach choroba może wywołać obrzęk krtani i ostre upośledzenie dróg oddechowych [6], a nawet sepsę lub zapalenie mięśnia sercowego [7].

Na czym polega leczenie szkarlatyny u dzieci?

Leczenie szkarlatyny polega na antybiotykoterapii, celem zwalczenia bakterii odpowiedzialnych za rozwój choroby [1] [2] [4]. Dodatkowo choremu podaje się [1] [2] [4]:

• dużo płynów,
• leki obniżające gorączkę,
• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
• leki przeciwświądowe (w przypadku, gdy wywołana przez szkarlatynę wysypka swędzi).

W większości przypadków szkarlatyna u dziecka jest leczona w domu, do szpitala są kierowani jedynie pacjenci w cięższym stanie lub z ryzykiem wystąpienia powikłań. Jak dotąd nie wynaleziono szczepionki na szkarlatynę, jedynym sposobem zapobiegania zachorowaniu jest unikanie kontaktu z osobami chorymi na szkarlatynę lub anginę paciorkowcową.

Źródła:

1. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/74624,szkarlatyna-plonica [dostęp: 21.10.2022 r.]

2. https://dziecisawazne.pl/szkarlatyna-objawy-i-leczenie-u-dzieci-i-doroslych/ [dostęp: 21.10.2022 r.]

3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/scarlet-fever/symptoms-causes/syc-20377406 [dostęp: 21.10.2022 r.]

4. https://kidshealth.org/en/parents/scarlet-fever.html [dostęp: 21.10.2022 r.]

5. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/16616-rheumatic-fever [dostęp: 21.10.2022 r.]

6. Ferreira LCM, Oliveira A, Pereira C, Guedes A, Assunção JP. Scarlet fever in an adult patient: A challenging diagnosis in an airway emergency. SAGE Open Med Case Rep. 2021 Oct 7;9:2050313X211049908. doi: 10.1177/2050313X211049908. PMID: 34659770; PMCID: PMC8511905.

7. InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. Scarlet fever: Overview. [Updated 2020 Jul 16]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279620/