Odporność noworodka – kiedy może być zaburzona? Co robić w takiej sytuacji?

Odporność noworodka zaczyna się kształtować już na etapie życia płodowego. Później układ immunologiczny cały czas się wzmacnia, by organizm mógł samodzielnie walczyć z drobnoustrojami, z którymi styka się dziecko. Co zrobić, by wzmocnić odporność u noworodka? Jakie badania na odporność dla niemowlaka warto wykonać, by zadbać o jego zdrowie? Podpowiadamy!

Odporność noworodka, odporność niemowlaka – jak o nią zadbać:

1. Odporność noworodka zaczyna się kształtować w życiu płodowym
2. Odporność u noworodka a karmienie piersią
3. Odporność niemowlaka – co to takiego „dołek immunologiczny”?
4. Odporność niemowlaka – czym są pierwotne niedobory odporności?
5. Odporność niemowlaka, odporność noworodka – jakie objawy mogą wskazywać na PNO?
6. Co na odporność u niemowlaka – jak leczy się PNO?
7. Jakie badania na odporność dla niemowlaka pozwolą wykryć PNO?
8. Zaburzona odporność u noworodka – jak przygotować malucha do badań genetycznych?

💕 Odporność noworodka zaczyna się kształtować w życiu płodowym

Odporność noworodka zaczyna kształtować się już w życiu płodowym. To właśnie wtedy wytwarza się grasica, następnie narząd powiększa się aż do osiągnięcia w 2 – 3 roku życia dziecka masy równej nawet 40 g. W życiu płodowym powstaje także śledziona, której ważną funkcją jest wytwarzanie krwinek czerwonych (ponieważ szpik kostny u płodu nie jest jeszcze wystarczająco dobrze rozwinięty). Odporność u noworodka to także komórki układu immunologicznego – limfocyty, z których większość jest przekazywana jeszcze przed porodem, przez łożysko od jego mamy.

💕 Odporność u noworodka a karmienie piersią

Poza przekazywaniem limfocytów przez łożysko, odporność u noworodka kształtowana jest także po porodzie – niezbędne przeciwciała otrzymuje on z mlekiem matki. Dlatego tak ważne jest, by tuż po porodzie maluszek został nakarmiony piersią. Otrzymana wtedy siara, czyli pierwszy wytworzony przez matkę pokarm to naturalna szczepionka. Późniejsze karmienie piersią także wpływa na kształtowanie odporności noworodka, aż do 3 miesiąca jego życia.

💕 Odporność niemowlaka – co to takiego „dołek immunologiczny”?

Odporność niemowlaka wzmacnia się do około 3 miesiąca życia. Później następuje u niego coś w rodzaju kryzysu immunologicznego i jego układ immunologiczny przechodzi bardzo ważną próbę. Ponieważ niemowlę będzie w stanie produkować własne przeciwciała dopiero około 6 miesiąca życia, wskazane jest, by w tym czasie szczególnie o nie dbać. Zalecane jest także, by nie przerywać karmienia piersią – dzięki temu otrzymuje ono niezbędne do dalszego rozwoju składniki mineralne i odżywcze.

💕 Odporność niemowlaka – czym są pierwotne niedobory odporności?

Czasami, mimo jak największych starań rodziców odporność niemowlaka jest osłabiona i pojawiają się u niego często problemy ze zdrowiem. Nie wynika to z niewłaściwej opieki, tylko z wrodzonych predyspozycji i uwarunkowań. Pierwotne niedobory odporności, w skrócie PNO to choroby genetyczne, z którymi dziecko się rodzi. To one są odpowiedzialne za słabą odporność u noworodka lub niemowlaka.

PNO mogą dawać bardzo trudne do wychwycenia objawy. Choroby te nie ujawniają się od razu – dziecko przechodzi pomyślnie test Apgar i najczęściej nic nie wskazuje na to, by w jego genach ukrywała się choroba.

Nieleczone, pierwotne niedobory odporności mogą dawać poważne powikłania, takie jak sepsa czy posocznica, wiążą się one także z większym ryzykiem chorób nowotworowych i autoimmunologicznych. Niektóre z nich (np. ciężki złożony niedobór odporności SCID) są śmiertelne. Dziecka z PNO nie można również szczepić szczepionkami żywymi [1]. Dlatego też, po wykryciu PNO trzeba od razu podjąć leczenie.

💕 Odporność niemowlaka, odporność noworodka – jakie objawy mogą wskazywać na PNO?

Charakterystyczne objawy, które mogą świadczyć o tym, że osłabiona odporność noworodka wynika z PNO to [2]:

• brak przyrostu masy ciała,
• brak węzłów chłonnych,
• ciężkie zakażenia – np. przewodu pokarmowego lub dróg oddechowych,
• łysienie,
• nawracające pleśniawki,
• opóźnione wzrastanie,
• przewlekła biegunka lub inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
• przewlekła grzybica,
• trudności w karmieniu,
• wysypki skórne o przewlekłym charakterze,
• zaburzenia neurologiczne,
• zaburzenia w funkcjonowaniu narządów.

💕 Co na odporność u niemowlaka – jak leczy się PNO?

Odporność niemowlaka z pierwotnym niedoborem odporności można wzmocnić. Leczenie PNO polega na stymulacji układu immunologicznego, tak, by był on w stanie produkować przeciwciała. Dziecku można podawać także brakujące komórki układu immunologicznego. W przyszłości skutecznym sposobem na odporność dla niemowlaka będzie prawdopodobnie również terapia genowa, czyli lokalizowanie nieprawidłowości w genach i naprawianie powstałych uszkodzeń. Jak jednak wykryć te choroby?

💕 Jakie badania na odporność dla niemowlaka pozwolą wykryć PNO?

Ponieważ PNO to choroby uwarunkowane genetycznie, najlepszym sposobem na to, by je wykryć, jest wykonanie testu DNA. Takie badanie można wykonać bez problemu u małego dziecka.

Zalecane badania na odporność u niemowlaka to:

• test NOVA – badanie można wykonać do 5 roku życia, sprawdza ono 176 genów dziecka i pozwala wykryć 14 chorób układu odpornościowego. Dodatkowo test DNA NOVA zawiera także panel tolerancji na popularnie stosowane leki. Dzięki temu rodzice mogą się dowiedzieć, jakich substancji leczniczych nie wolno podawać maluchowi,
• badanie WES – to najszersze i najdokładniejsze badanie genetyczne dostępne na rynku. Test WES analizuje aż 23 000 genów, pod kątem wszystkich znanych pierwotnych niedoborów odporności oraz wielu innych chorób genetycznych. Badanie wykonuje się raz w życiu, jego wyniki można aktualizować wielokrotnie w przyszłości, w tym celu nie jest konieczne, by pobierać ponownie próbkę.

💕 Zaburzona odporność u noworodka – jak przygotować malucha do badań genetycznych?

Badania genetyczne na odporność u niemowlaka lub noworodka nie wymagają specjalnych przygotowań. Wykonuje się je na podstawie próbki krwi lub wymazu z policzka (w zależności od rodzaju testu genetycznego).

Test DNA na odporność noworodka lub niemowlaka można wykonać w przychodni, niektóre laboratoria genetyczne oferują także możliwość zamówienia wizyty domowej. Wynik jest później dostępny online. Próbkę do analizy materiału genetycznego pobiera przeszkolony personel – dzięki temu test jest bezbolesny i bezstresowy dla malucha.

Po wykonaniu badania DNA konieczna jest konsultacja uzyskanego wyniku z lekarzem – specjalistą z zakresu pediatrii i genetyki. Jedynie on będzie w stanie prawidłowo zinterpretować uzyskane dane i na ich podstawie, zaproponować leczenie. Wdrożenie jak najszybciej odpowiednich działań pomoże wzmocnić odporność niemowlaka i w ten sposób – uratuje jego zdrowie.

Źródła:

1. http://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-sa-ogolne-zasady-stosowania-szczepionek/2/#jakie-sa-przeciwwskazania-do-szczepien
2. https://www.orpha.net/data/patho/PL/ciezkizlozonyniedoborodporno-ci-PlplAbsID18303.pdf