Zakrzepica – dlaczego tak często dotyka kobiet w ciąży?

Zakrzepica jest chorobą układu krążenia, która polega na powstawaniu skrzeplin w żyłach i tętnicach, najczęściej kończyn dolnych. Rozwija się, gdy zaistnieją pewne okoliczności, np. w wyniku długotrwałego unieruchomienia czy operacji. Ciąża i połóg również jest czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepicy.

Zapobiec może jej odpowiednia profilaktyka.

Zakrzepica – dlaczego tak często występuje u kobiet w ciąży?

Ciąża i połóg jest jednym z głównych czynników rozwoju zakrzepicy. U przyszłych mam ryzyko jej wystąpienia wzrasta nawet 6-8 – krotnie. Wszystkiemu winna „burza hormonów”, tak specyficzna dla tego okresu. Pod wpływem ich działania krew kobiety staje się lepka i bardziej podatna na powstawanie skrzeplin w światłach naczyń krwionośnych. W ten sposób ciało przyszłej mamy przygotowuje się do porodu i zabezpiecza ją przed nadmiernym krwawieniem. Przepływ krwi jest dodatkowo utrudniony przez rozciągającą się macicę, która uciska na żyły biodrowe.

Prawdopodobieństwo rozwoju zakrzepicy rośnie jeśli ktoś z rodziny pacjentki cierpiał już na tę chorobę. Istnieje wtedy ryzyko, że jest ona nosicielką genów odpowiedzialnych za trombofilię wrodzoną – czyli genetyczną skłonność organizmu do tworzenia się zakrzepów. W takim przypadku powinna ona powiadomić o tym swojego lekarza, a ten z kolei powinien wskazać pacjentce dalszą diagnostykę.

Jak to się dzieje, że powstaje zakrzepica?

Krzepnięcie jest naturalnym procesem zachodzącym w organizmie człowieka. Zabezpiecza go przed wykrwawieniem, np. gdy dozna urazu. U niektórych osób proces ten przebiega jednak nieprawidłowo, a krew zaczyna u nich krzepnąć również bez wyraźnej potrzeby. Taki stan nadmiernej krzepliwości dotyczy przede wszystkim ludzi otyłych, palących papierosy, unieruchomionych z powodu choroby, nosicieli pewnych mutacji genetycznych, osób w podeszłym wieku, kobiet przyjmujących doustną antykoncepcję hormonalną oraz właśnie przyszłych mam.

Prowadzi on do powstania zakrzepów, które blokują przepływ krwi w żyłach. Zakrzep, będący niczym innym jak zlepkiem nagromadzonych krwinek, przylega do ściany naczynia. W każdej chwili może się jednak od niej odłączyć i wraz z krwią przepłynąć do serca oraz płuc. Tam może zamknąć jedną z tętnic płucnych i wywołać zatorowość płucną. Powstałe skrzepy będą dobrze widoczne na tzw. USG Dopplerowskim, które ocenia stan przepływu krwi przez żyły w nogach pacjenta. Pomocne w diagnostyce zakrzepicy są też testy biochemiczne, a w tym test na stężenie tzw. D-dimerów.

Zakrzepica a trombofilia wrodzona

Ryzyko wystąpienia zakrzepicy zwiększa mutacja genu protrombiny i mutacja czynnika V Leiden. Każdą z nich można wykryć badaniem genetycznym jeszcze przed zajściem w ciążę. Trzeba jednak zaznaczyć, że nosicielstwo którejkolwiek z tych mutacji nie przekreśla szansy na macierzyńtswo. Są kobiety – nosicielki mutacji wywołujących trombofilię wrodzoną – które wydają na świat całkiem zdrowe dzieci. Kluczem do sukcesu jest profilaktyka i doświadczony lekarz, który mądrze pokieruje taką ciążą.

Objawy trombofilii wrodzonej bardzo łatwo pomylić z ciążowymi dolegliwościami. Bo ból nóg, obrzęki i zaczerwienienie, bywają utrapieniem niejednej przyszłej mamy, zwłaszcza pod koniec ciąży. Lekarze często je bagatelizują, a pacjentka zostaje zdiagnozowana najczęściej dopiero wtedy, gdy dojdzie do powikłań, np. poronienia. A przecież czasem wystarczy profilaktyka, aby ustrzec się przed zakrzepicą i jej konsekwencjami.

Trombofilia wrodzona – jak się ją leczy u kobiet w ciąży?

U ciężarnej, u której została ona rozpoznana niezbędne jest zastosowanie odpowiedniej profilaktyki, która ma ją ustrzec przed powstaniem zakrzepu. Krążenie w żyłach poprawią np. specjalne rajstopy uciskowe. Profilaktyka opiera również na podawaniu podskórnych zastrzyków z heparyny drobnocząsteczkowej. Lek ten stosowany jest u kobiet w ciąży nieprzypadkowo. Ze względu na to, że nie przenika on przez łożysko, jest całkowicie bezpieczny dla dziecka. Zalecenia dla kobiet w ciąży ze stwierdzoną trombofilią dotyczą również samego porodu, który jeśli to możliwe, powinien odbyć się drogą naturalną.