Ciemiączko u niemowlaka – do czego jest potrzebne i jak o nie dbać?

Wszystkie dzieci rodzą się z ciemiączkami. Wielu rodziców boi się ich dotykać, nawet w trakcie kąpieli. Czy słusznie? Wyjaśniamy jak długo zarasta ciemiączko u niemowlaka oraz dlaczego pediatra musi kontrolować jego wielkość.

Ciemiączko u niemowlaka – czym jest i dlaczego dziecko je ma?

Ciemiączko jest fragmentem czaszki niemowlaka, której nie chronią kości, ale wytrzymała błona. Noworodki przychodzą na świat z 2 ciemiączkami: przednim i tylnym. Wcześniaki mogą mieć niezarośnięte ciemiączka boczne. Ciemiączka pełnią ważną funkcję w trakcie porodu, ponieważ bez nich dziecko nie byłoby w stanie bezpiecznie przecisnąć głowy przez ciasny kanał rodny. Natomiast po porodzie umożliwiają one swobodny rozwój mózgu maleństwa. Są one niekiedy wykorzystywane przez personel medyczny w trakcie tzw. USG przezciemiączkowego. Badanie to jest wykonywane m.in. u wcześniaków, w diagnostyce krwawień domózgowych, wad wrodzonych.

Dlaczego pediatra sprawdza wygląd i wielkość ciemiączka u niemowlaka?

Wygląd i kształt ciemiączka u niemowlaka to źródło informacji o stanie zdrowia maluszka. Pediatra sprawdza je wielokrotnie do 18 miesięcy życia dziecka, ponieważ do tego czasu ciemiączko przednie powinno zniknąć. Ciemiączko tylne zrasta się przeważnie do 4. miesiąca życia niemowlęcia. Zbyt szybkie zarastanie ciemiączka może być niebezpieczne, ponieważ ogranicza wzrost mózgu. Ponadto stwarza to ryzyko wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Dlatego w takim przypadku pediatra musi częściej sprawdzać stan zdrowia dziecka. Ciemiączko u niemowlaka wygląda też nieco inaczej, gdy jest chore:

• duże ciemiączko z szerokimi szwami czaszkowymi to przejaw niedoczynności tarczycy lub łamliwości kości albo wodogłowia.
• powiększenie się ciemiączka towarzyszy przeważnie obrzękowi mózgu, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, obecności krwiaka podtwardówkowego.
• zapadnięte ciemiączko to objaw odwodnienia w wyniku np. przewlekłej biegunki i wymiotów. Pojawia się także, gdy dziecko ma gorączkę.
• wypukłe ciemiączko to oznaka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, a ciemiączko wypukłe bez tętnienia świadczy o wzroście ciśnienia wewnątrzczaszkowego.
• pulsujące ciemiączko jest normalne u niemowląt. Zazwyczaj obserwuje się je, gdy dziecko płacze. Pulsowanie powinno zniknąć, gdy dziecko się uspokoi.

Ciemiączko u niemowlaka – na co uważać w trakcie codziennej pielęgnacji?

Rodzice często obawiają się, że niechcący uszkodzą ciemiączko u niemowlaka. Jednak nie jest ono tak delikatne, jak się wydaje. Budująca je tkanka jest twarda i mocna. Nie zaszkodzi jej mycie głowy, czesanie włosów czy głaskanie. W praktyce ciemiączko może ulec uszkodzeniu tylko w wyniku poważnego urazu, np. na skutek upadku z dużej wysokości, silnego uderzenia, wypadku komunikacyjnego, przemocy.