Nagły napad drgawek u dorosłej osoby często bywa zaskoczeniem — dla chorego i otoczenia. Droga do rozpoznania nie wymaga jednego „magicznego” testu, lecz sekwencji kroków: od oceny, czy napad był sprowokowany, po poszukiwanie ogniska w mózgu i ryzyka nawrotu. Dobrze zaplanowany proces pozwala jednocześnie poprawić bezpieczeństwo pacjenta i uniknąć zbędnych opóźnień.
Spis treści
Badania na padaczkę u dorosłych: pierwsze kroki diagnostyczne
Po pierwszym napadzie lekarz najpierw wyklucza przyczyny odwracalne: hipoglikemię, zaburzenia sodu, ostre uszkodzenie mózgu, infekcję, zatrucie. Badania na padaczkę w trybie ostrego dyżuru obejmują zwykle morfologię i elektrolity, glukozę, CRP, toksykologię, EKG oraz pilną tomografię (gdy podejrzenie krwawienia, urazu, guza, stanu padaczkowego). Jeśli napad był wyraźnie sprowokowany (np. ciężką hiponatremią), rozpoznanie padaczki może nie zostać postawione.
Po ustabilizowaniu stanu chory kierowany jest do neurologa, który planuje dalsze etapy: EEG, rezonans, ewentualnie monitoring wideo-EEG. Warto zabrać opis zdarzenia świadka, nagranie wideo, listę leków, wyniki wcześniejszych badań i chorób przewlekłych. Do czasu wyjaśnienia sytuacji zaleca się unikanie prowadzenia pojazdów, pracy na wysokości i pływania w samotności.
Co obejmują Badania na padaczkę w gabinecie neurologa
W gabinecie neurologa Badania na padaczkę obejmują zestaw procedur dobieranych do typu napadów i wieku, z oceną zarówno czynności, jak i struktury mózgu.
- EEG spoczynkowe z aktywacjami (20–30 min): hiperkapnia i fotostymulacja mogą wywołać wyładowania. Uogólnione wieloiglice sugerują padaczkę uogólnioną; fale ostre w prawej skroni przemawiają za ogniskiem skroniowym. Prawidłowe EEG nie wyklucza padaczki.
- EEG po deprywacji snu / drzemka: zlecane, gdy pierwsze EEG jest niejednoznaczne. Sen uwidacznia zmiany, które w czuwaniu były niewidoczne; np. pojawienie się iglic w lewej skroni wzmacnia podejrzenie padaczki ogniskowej.
- Wideo-EEG (24–72 h): przy napadach napadowych epizodach o niepewnej etiologii. Pozwala odróżnić napady padaczkowe od psychogennych; np. brak korelacji EEG przy ruchach kończyn sugeruje epizod niepadaczkowy.
- MRI mózgu (najlepiej 3T, protokół padaczkowy): wskazane u większości dorosłych. Sklerotyzacja hipokampa, dysplazja korowa czy guz mogą tłumaczyć napady; ogniskowa zmiana w płacie skroniowym korelująca z EEG wspiera plan leczenia, czasem kwalifikację do leczenia chirurgicznego. TK bywa użyteczna w ostrych sytuacjach (świeże krwawienie).
- Badania laboratoryjne i kardiologiczne: elektrolity, glukoza, wapń, magnez, TSH, marker zapalenia; toksykologia, gdy istotne. EKG/Holter pomaga wykluczyć omdlenia arytmiczne; np. hiponatremia 120 mmol/l może być jedyną przyczyną napadu.
Interpretacja łączy wyniki: typ wyładowań w EEG, ognisko w MRI i obraz kliniczny. Rozpoznanie bywa stawiane nawet przy EEG prawidłowym, jeśli wywiad i obrazowanie są przekonujące.
Ile trwają Badania na padaczkę od wizyty do diagnozy
Czas, w jakim realizuje się Badania na padaczkę, zależy od trybu. W ostrym epizodzie TK i podstawowe badania robi się tego samego dnia, EEG zwykle w ciągu 1–7 dni, a MRI w ciągu 1–6 tygodni (szybciej w trybie pilnym). Monitoring wideo-EEG planuje się osobno i trwa 1–3 doby.
Pojedyncze procedury trwają: EEG 20–40 min, EEG po deprywacji snu 60–90 min, MRI 20–40 min, TK 5–10 min. Cały proces diagnostyczny, od pierwszej wizyty do decyzji terapeutycznej, zwykle mieści się w 2–8 tygodniach, choć w systemie publicznym kolejki mogą go wydłużyć.
Badania na padaczkę: wywiad i badanie neurologiczne
Wywiad obejmuje opis początku (aura, bodźce), przebieg (utrata przytomności, drgawki, automatyzmy), czas trwania i fazę ponapadową (splątanie, ból mięśni, urazy). Ważne są czynniki prowokujące (alkohol, brak snu, światło), historia rodzinna, choroby mózgu, leki i używki; relacja świadka bywa rozstrzygająca.
Badanie neurologiczne ocenia świadomość, mowę, pola widzenia, siłę, czucie, koordynację i odruchy, szukając ogniskowych ubytków sugerujących lokalizację napadów. Między napadami bywa prawidłowe; odchylenia (np. niedowład, afazja) skłaniają do pilnego obrazowania i ukierunkowanej terapii.
FAQ
Czy jeden napad oznacza padaczkę?
Niekoniecznie. Rozpoznanie zwykle wymaga co najmniej dwóch niesprowokowanych napadów lub jednego z wysokim ryzykiem nawrotu (np. typowe zmiany w MRI/EEG). Gdy napad wywołała przyczyna odwracalna, leczy się przyczynę, a nie padaczkę.
Czy prawidłowy EEG wyklucza chorobę?
Nie. Międzynapadowe EEG bywa prawidłowe u części chorych, dlatego czasem potrzebne są EEG po deprywacji snu lub dłuższy monitoring. Rozstrzygająca jest suma danych: wywiad, obrazowanie i powtarzane zapisy.
Jak przygotować się do EEG i MRI?
Przyjdź wyspany lub zgodnie z zaleceniem po ograniczeniu snu, unikaj dużej ilości kofeiny, umyj włosy bez lakieru/żelu. Do MRI usuń metalowe przedmioty i poinformuj o implantach; w razie klaustrofobii poproś o otwarty skaner lub wsparcie farmakologiczne.
Czy leki i używki mogą wywołać napad?
Tak, m.in. niektóre leki przeciwdepresyjne w wysokich dawkach, tramadol, leki antypsychotyczne, a także odstawienie benzodiazepin lub alkoholu. Narkotyki stymulujące i dopalacze zwiększają ryzyko napadów.
Kiedy zgłosić się do szpitala po napadzie?
Gdy napad trwa ponad 5 minut, napady się powtarzają, doszło do urazu, pojawił się pierwszy w życiu epizod lub pacjent ma ciążę, cukrzycę czy gorączkę. Pomocy wymaga też długie splątanie lub trudności w oddychaniu po napadzie.